Ağız ve Diş Poliklinikleri ve Diş Hekimlerinin Reklam Yasağı ve Disiplin Sorumlulukları

1. REKLAM YASAĞININ SINIRLARI

İşbu yazımız ağız ve diş poliklinikleri ve diş hekimlerinin reklam faaliyetleri nedeniyle karşılaşabilecekleri disiplin sorumluluklarını konu alarak hazırlanmıştır.

Öncelikle belirtmek gerekir ki Türk hukukunda reklamların nasıl yapılacağına ilişkin genel kurallar vardır. Örneğin, reklamların yanıltıcı veya rakipleri karalayıcı olmaması, reklamda belirtilen hususların ispatlanabilir olması bu şartlardan bazılarıdır.

Bununla beraber hekimlik mesleğinin önemi dolayısıyla birtakım düzenlemeler ile reklam yasağı kabul edilmiştir. Bu alandaki sınırlandırmalar esas olarak 1219 sayılı Tababetve Şuabatı Sanatlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun ile çizilmiştir.

Söz konusu kanunun dayanağını teşkil ettiği “Ağız ve Diş Sağlığı Hizmeti Sunulan Özel Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmelik” ile beraber reklam yasağına ilişkin daha açık düzenlemelere yer verilmiştir.

Bunagöre sağlık kuruluşlarının reklam yapması yasaklanmıştır. Ancak, ağız ve diş sağlığını koruyucu ve geliştirici nitelikteki bilgilendirme ve tanıtım yapmaları mümkündür. Söz konusu bilgilendirme ve tanıtım faaliyetinin;

- Tıbbî deontoloji ve meslekî etik kurallarına aykırı

- Yanıltıcı,

- Abartılı,

- Doğruluğu bilimsel olarak kanıtlanmamış,

- Haksız rekabet oluşturan

şeklindeki bilgi veya davranışlara dayanmaması gerekir.

Diğer bir yandan bilgilendirme ve tanıtım faaliyetinde yukarıda sayılan haller bulunmasa dahi “talep yaratmaya yönelik” (müşteri edinmeye) olması da yasaklanmıştır.

Yukarıdaki açıklamalar ışığı altında bir değerlendirme yapılacak olursa örneğin; sigara, kahve veya çay gibi ürünlerin zararları, dişlerin ne kadar süreyle günde kaç kez fırçalanması gerektiği vb. şekillerde instagram vb. sosyal medya alanlarında gerçekleştirilecek paylaşımlar ağız ve diş sağlığını koruyucu ve geliştirici nitelikte olduğundan herhangi bir sorumluluk gündeme gelmeyecektir.

Fakat, açıklanan şekilde gerçekleştirilen sosyal medya paylaşımlarının instagram vb. sosyal medya alanlarında “Sponsorlu” olarak paylaşılması durumunda “talep yaratmaya yönelik” bir paylaşım olarak değerlendirilmesi ve disiplin sorumluluğunun gündeme gelmesi kuvvetle muhtemeldir. Zira bu durumda reklam unsuru ön plana çıkmış olacağından paylaşım reklam faaliyeti olarak değerlendirilecektir.

İlgili yönetmelik uyarınca özel hastanelerin;

- Hizmet alanları,

- Sunulacak hizmetler,

- Açılış ve muayene saatleri,

vb. konular hakkında toplumu bilgilendirmek amacıyla tanıtım yapılabileceği kabul edilmiştir.

Sağlık kuruluşunun hizmet alanları, sunulacak hizmetler, muayene yeri ve saatleri, iletişim bilgilerinin süreklilik teşkil edecek şekilde paylaşılması da yasak kapsamındadır. Zira bu hususlarda meydana gelen değişikliğin duyurulması dahi 3 kere ile sınırlı olmak üzere izin verilmiştir.

Türk Dişhekimleri Birliği tarafından yayınlanan kılavuz uyarınca özellikle;

• Hastaların tedavi öncesi ve sonrası görüntülerine yer verilmemesi,

• Sosyal medya paylaşımlarının yoruma kapatılması,

• Tedavi uygulamasının iyi veya kötü ya da ağrılı veya ağrısız şekilde nitelendirilmemesi,

• Muayene ve sağlık kuruluşunun büyüklük, konum ve sessizlik gibi vb. fiziksel özellikleri ve çalışanların özelliklerinin vurgulanmaması,

• Sunulan hizmet, uygulanan tanı ve tedavi yöntemleri ya da kullanılan her türlü cihaz ve benzeri araçlar ile ilgili reklam ve tanıtım yapılmaması,

şeklinde özel kurallar getirilmiştir. İlgili kılavuza

https://www.tdb.org.tr/mevzuat_goster.php?Id=30 adresinden ulaşılabilir.

2. DİSİPLİN SORUMLULUĞU VE CEZASI

Reklam yasağının ihlal edilmesi Türk Dişhekimleri Birliği ve Dişhekimleri Odalarının Disiplin Yönetmeliği uyarınca disiplin suçu olarak düzenlemiştir. Buna ilişkin cezanın ise o yıl uygulanan muayene ücretinin10 ile 50 katı arasındapara cezası olduğu kabul edilmiştir.

Bahsi geçen disiplin yönetmeliğinin 12/A maddesi uyarınca; olayların niteliği ve ilgilinin kişisel ve mesleki durumuna göre bir alt veya üst ceza verilebileceği düzenlenmiştir.

Buna göre reklam yasağının ihlal edilmesi durumunda;

• Alt ceza olarak; Kınama cezası,

• Üst ceza olarak;1 ile 6 ay arasında geçici olarak meslekten men cezası,

şeklinde ceza tayin edilmesi mümkündür.

Ancak geçici olarak meslekten men cezasının verilebilmesi için süreklilik teşkil edecek şekilde ağır ihlallerde bulunulması gerektiğini kanaatindeyiz. Zira hukuken bir üst ceza verilebilmesi ancak kuvvetli hukuki sebeplerin bulunması halinde mümkündür. Teknolojinin bilhassa internetin gelişimiyle beraber başta instagram olmak üzere sosyal medyada her geçen gün reklam sayısı arttığı dikkate alındığında reklam yasağına ilişkin düzenlemelerin sıkı sıkıya uygulanması mümkün değildir.

Bir diğer önemli nokta; geçici olarak meslekten men cezasıyla 2 kez ceza verilmesi durumunda mesul müdürün sürekli olarak meslekten men cezası ile cezalandırılabileceğidir. Ayrıca ilgili yönetmelikte gerçekleştirilen 26 Kasım 2021 tarihli son değişiklikle beraber idari para cezasından mesul müdür ile birlikte; diş hekimi olan ortak veya sahiplerin de sorumlu olduğu belirtilmiştir.

Reklam yasağının ihlali durumunda uygulamada genellikle idari para cezası ile cezalandırmaya karar verilmektedir. İlgili kararlara karşı süresi içerisinde itiraz ve yargı yoluna başvurulması da mümkündür.

İstanbul Avukat, Diş Hekimi Para Cezası, İnstagram Reklam, Mesul Müdür disiplin cezası, diş

tabipleri odası, ceza iptal