Mirasa Ne Zaman Hak Kazanılır?

1. Mirasın Açılması

Bir kimsenin mirasçılık sıfatını kazanabilmesi mirasın açılmasına bağlıdır. Mirasçılar ancak mirasın açılmasıyla birlikte mirasa hak kazanacaklardır. Medeni Kanun uyarınca miras, mirasbırakanın ölümüyle açılır. Dolayısıyla miras hakkı mirasbırakanın vefatı ile birlikte söz konusu olur. Mirasbırakanın ölümü ile birlikte miras kendiliğinden mirasçılara tüm hak ve borçlarıyla bir bütün olarak geçer.

Mirasın mirasçılara geçebilmesi için ayrıca mirasbırakanın ölümünün bilinmesi veya tespit edilmesi gerekmez. Mirasçılar mirasbırakanın ölümünü daha sonradan öğrenmiş olsalar dahi miras ölüm anıyla birlikte kendiliğinden mirasçılara geçecek ve bu andan sonra miras hukuku kuralları uygulanacaktır. Miras açılması dolayısıyla mirasın geçmesi kural olarak mirasbırakanın ölümü ile birlikte söz konusu olsa da bazı şartların varlığı (ölüm karinesi, gaiplik) mirasın açılmasını sağlar.

2. Mirasın Ne Zaman Açılır? - Miras Ne Zaman Geçer?

2.1. Ölüm İle Birlikte Miras Açılır

Yukarıda mirasın kural olarak ölüm ile birlikte açıldığını belirttik. Bu nedenle ölüm olgusunun açıklanması gerekmektedir. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 28. maddesinde kişiliğin ölüm ile birlikte sona ereceği düzenlemiş olsa da ölüm tanımlanmamış ve kişinin ne zaman ölmüş olarak kabul edileceği düzenlenmemiştir. Kanun koyucu tıp biliminde gelişmeler olabileceğini dikkate alarak kişinin ölümü ve ölüm anının tespitini tıp bilimine bırakmıştır. Tıp bilimininde ölüm anının belirlenmesine ilişkin iki farklı görüş mevcuttur. Bunlar; biyolojik ölüm ve beyin ölümü görüşüdür.

2.1.1. Biyolojik Ölüm Görüşü

Biyolojik ölüm görüşüne göre temel hayat fonksiyonları olan dolaşım, solunum ve sinir sisteminin işlevlerini yitirmesi sonucunda kişi ölmüş sayılır. Buna göre kişinin son nefes ve son kalp atışı ile ölüm gerçekleşir.

2.1.2. Beyin Ölümü Görüşü

Beyin ölümü görüşüne göre tüm beyin fonksiyonlarının geri dönülemeyecek şekilde kaybedilmesi ile kişi ölmüş sayılır. Bu görüşe göre bir kimsenin temel hayat fonksiyonları işlevini yitirmiş olsa dahi bir takım yaşam destek cihazlarıyla suni bir şekilde hareket ettirilebiliyorsa beyin ölümü gerçekleşmediği sürece kişi ölmüş sayılamayacaktır.

2.1.3. Kabul Edilen Görüş

Hukuk biliminde bir görüşe bağlı kalmak yerine tıp biliminde meydana gelen gelişmelerin dikkate alınarak kişinin tekrardan hayata hiçbir zaman dönemeyeceğinin kesin bir şekilde belirlendiği durumlarda ölümün gerçekleştiği kabul edilmektedir. Sonuç itibariyle kesin bir şekilde kişinin hayata dönemeyeceğinin tespit edildiği an ölümün gerçekleştiği ve mirasın açıldığı andır.

2.2. Ölüm Dışında Mirasın Açıldığı Haller

2.2.1. Ölüm Karinesi İle Birlikte Mirasın Açılması

Bazı hallerde kişinin ölümü resmi bir şekilde tespit edilememesine rağmen kişinin öldüğünden hiçbir şüphe duyulmaz. Böyle bir durumda ölüm karinesi söz konusu olur. Böylelikle kişinin ölmüş sayılmasını gerektirecek bir hal içinde kaybolduğu ve cesedine ulaşılamadığı durumlarda kişi ölü olarak kabul edilir.

Örneğin; bir uçağın havadayken infilak etmesi halinde yolcuların cesedi bulunamasa bile yolcular ölü olarak kabul edileceklerdir. Bu gibi hallerde her mirasçılar başta olmak üzere her ilgili, kişinin ölü veya sağ olduğunun mahkemece tespitini dava edebilir. Ölüm kaydının işlenmesi üzerine cesedi bulunamayan kişi olayın meydana geldiği andan itibaren ölmüş kabul edilir ve ölüm olayının gerçekleştiği an itibariyle miras açılmış olur.

2.2.2. Birlikte Ölüm Karine İle Mirasın Açılması

Birlikte ölüm karinesi birden çok kişinin öldüğü ancak içlerinden hangisinin daha önce veya sonra öldüğünün tespit edilemediği hallerde söz konusudur. Kişilerden hangisinin daha önce öldüğünün tespit edilemediği durumlarda aynı anda öldükleri kabul edilir. Bu kabulün Miras Hukuku bakımından birtakım önemli sonuçları vardır. Birlikte ölüm karinesinin mevcut olması dolayısıyla kişilerin aynı anda öldüğünün kabul edildiği hallerde bu kişiler birbirlerine mirasçı olamazlar. Böyle bir halde bu kişilerin mirası doğrudan kendi mirasçılarına geçecektir. Örneğin; eşlerin çıkmış olduğu seyahatte araçlarının kaza yapması halinde her ikisi de ölmüşse ve hangi eşin daha önce öldüğü tespit edilemezse eşlerin aynı anda öldüğü kabul edilir. Böyle bir ihtimalde eşler birbirlerine karşı mirasçı olamaz ve mirasları kendi kan hısımlarına geçer.

2.2.3. Gaiplik Halinde Mirasın Açılması

Bir kişi hakkında gaiplik kararı verilmesi halinde kişilik sona erer ve miras açılıdır. Gaiplik kararı verilebilmesi iki durumda söz konusu olabilir; bunlardan birincisi kişinin büyük ölüm tehlikesi içinde kaybolması, ikincisi ise kişiden uzun süre haber alınmaması ve hayatından kuşku duyulmasıdır.

Ölüm tehlikesi içinde kaybolan veya kendisinden uzun süre haber alınamayan kişinin hayatından kuşku duyulması halinde mirasçılar başta olmak üzere hakları ölüme bağlı olan ilgili kişilerin başvurusu üzerine mahkemece kişinin gaipliğine karar verilebilir. Mahkemece gaiplik kararı verilmesi ile birlikte geçmişe etkili olarak ölüme bağlı sonuçlar doğar. Gaiplik kararı; ölüm tehlikesinin gerçekleştiği veya son haberin alındığı günden başlayarak hüküm doğurur.

Netice itibariyle gaibin mirası ölüm tehlikesinin gerçekleştiği veya son haberin alındığı gün açılmış sayılacaktır. Bununla beraber gaiplik kararı kişinin kesin bir şekilde öldüğü sonucunu doğurmaz. Her zaman için gaibin daha sonradan ortaya çıkma ihtimali söz konusu vardır. Bu nedenlerle kanun koyucu tarafından gaibin ya da üstün hak sahiplerinin ortaya çıkması olasılığına karşı mirasın mirasçılara güvence karşılığında teslim edilmesini düzenlenmiştir. Medeni Kanun'un 584. Maddesi;

"Bu güvence, ölüm tehlikesi içinde kaybolma durumunda beş yıl, uzun zamandan beri haber alınamama durumunda onbeş yıl ve her hâlde en çok gaibin yüz yaşına varmasına kadar geçecek süre için gösterilir. Beş yıl, tereke mallarının tesliminden; onbeş yıl, son haber tarihinden başlayarak hesaplanır."

şeklinde düzenleme ile güvence süresi belirlenmiştir. Güvence süresinin sona ermesi halinde dahi gaip veya daha üstün hak sahiplerinin ortaya çıkması durumunda hak sahipleri mirasın kendilerine verilmesini isteyebilirler.

miras avukatı, miras avukatlığı, en iyi miras avukatı, miras hakkı ne zaman kazanılır, miras nasıl kazanılır, miras hakkımı nasıl alırım, miras hakkımı ne zaman kazanırım, miras hakkımı ne zaman kazanırım, miras nasıl kazanılır, miras payı, miras ortaklığı